Rouwen met kinderen

‘Je hebt gelukkig de kinderen nog’.
Het was goedbedoelde troost; ik was immers niet alleen. Natuurlijk hadden we gelukkig elkaar nog. Maar in de dagelijkse praktijk was er verdriet in drievoud: mijn eigen verdriet, dat van de kinderen en mijn verdriet om de kinderen. Hoe zijn we met al dat verdriet omgegaan?
In deze blog beschrijf ik een paar belangrijke inzichten die jou als ouder, verzorger, opvoeder, gezinslid, familielid kunnen helpen bij het rouwen met kinderen

Geef je kind duidelijkheid
Duidelijkheid geven haalt onzekerheid en angst weg. Als je dat niet doet kan het kind gaan fantaseren over van alles en nog wat. Deze fantasieën kunnen dan een eigen leven gaan leiden, waardoor het kind kan vastlopen in zijn of haar rouwproces.

Beantwoord alle vragen van je kind die over ziekte, verlies, dood en rouw gaan. Vind je dit lastig? Ben je bang voor de pijnlijke vragen? Ben je bang dat je gaat huilen? Dat is begrijpelijk. Dus zeg je dat tegen je kind. Hij of zij begrijpt dat best, maar je kind wil ook antwoorden. Beantwoord dan ook iedere vraag. En als je het antwoord niet weet, zeg je dat.

Kinderen kunnen met heel gedetailleerde vragen komen. Ze willen dan antwoorden om het voor zichzelf helder en duidelijk te krijgen. Als ouder heb je de verantwoordelijkheid om daar gezond mee om te gaan. Het rouwadvies hier is: help hen met oprechte, duidelijke, korte antwoorden die zij kunnen begrijpen. Houd je bij de vraag, draai er niet omheen, leid niet af en beantwoord alleen die ene vraag. En als die vraag voor jou niet duidelijk is, vraag dan door.

Je hoeft je kind niet te sparen
Het idee dat je je kind moet sparen voor de pijn kan ontstaan doordat je denkt dat hij of zij het verlies niet aankan. Dat het te groot, te confronterend, te zwaar of te ingewikkeld is. Je kind willen sparen kan ook betekenen dat je eigenlijk jezelf de pijn wilt besparen.

Als de volwassene het kind beschermt tegen de pijn kan het dat gedrag overnemen. Het kind gaat vervolgens de volwassene sparen. Het stelt geen vragen meer, vult de antwoorden zelf in en gaat fantaseren. Dit is niet gezond voor het kind. Als we elkaar gaan sparen, geven we onbewust het signaal af dat we denken dat de ander het verlies niet aankan. Als we elkaar gaan sparen voor de pijn, kunnen we niet verder met rouwen.

Je kind kan het verlies wel aan! Kijk maar goed naar je kind en volg het in wat het laat zien, wat het vertelt en waar het naar vraagt. Je mag veel meer uitgaan van de kracht van je kind! Het kan het verlies aan als de mensen in de naaste omgeving dat verlies ook aangaan, rouwen en hun emoties laten zien. Dan is er een bodem, dan is er een voorbeeld. Als jij die omgeving bent, mag ook jij veel meer van je kracht uitgaan!

En zo komen we bij het meest belangrijke inzicht:

Jij bent het rouwvoorbeeld voor je kind
Jonge kinderen kijken hoe hun omgeving rouwt. Als jij jezelf de ruimte geeft om te rouwen, neemt je kind die ruimte voor zichzelf ook. Als jij je verlies blijft ontkennen, kan je kind ook niet verder.

Als je als ouder je verantwoordelijkheid niet neemt voor je rouwproces kunnen kinderen problemen krijgen. Bij de oudere kunnen conflicten ontstaan, zowel met de ouder, opvoeder, docent als ook innerlijk, bij het kind zelf. Opstandigheid, ruzie zoeken, ruziemaken, onbeheerste boosheid en woedeaanvallen, schelden, vloeken, zich afzetten, maar ook zich terugtrekken, zich afzonderen, niet meer communiceren, niet meer meedoen, veel uithuizig zijn. Als je denkt dat de puberteit hier de oorzaak van is, ga je misschien aan een gedeelte van de oorzaken voorbij.

Als je opmerkt dat het niet goed gaat met je kind of als dat voor hem of haar vreemd gedrag laat zien, kun je dat eerst voor jezelf onderzoeken. Als je naar je kind kijkt: Wat laat het zien? Welk gedrag valt op? Wat spiegelt je kind? Welk beeld laat het zien? En wat zegt dat over jou, over jouw rouwvoorbeeld en jouw rouwproces? Vraag tijdig hulp en advies in deze situaties als je er niet uit komt. Te lang blijven doormodderen is immers niet gezond voor jou en evenmin voor je kind.

‘Bij mijn afstudeertraject voor holistisch (kinder)therapeut richtte ik mij op de ouder-kindrelatie vanaf de conceptie tot in het eerste levensjaar. Ik behandelde toen een baby van een half jaar die last had van verstopping. De baby had doordeweeks veel buikkrampen; in het weekend waren er geen krampen, maar volle luiers. Bijzonder! Na een paar behandelingen met cranio sacraalmassage wist ik dat de krampen van de baby met de moeder te maken hadden. Haar vader was kort voor de geboorte van haar kind overleden en ze zei: ‘Ik heb er vrede mee. Hij is uit zijn lijden verlost.’ Toen ik haar vroeg of zij haar vader niet miste, begon ze te huilen. Toen gaf ze toe aan haar verdriet en begon haar rouw. Vanaf dat moment had haar baby geen doordeweekse krampen meer. En om het verhaal compleet te maken: in het weekend was de vader van de baby meer thuis. Bij hem kon het kindje meer ontspannen en gemakkelijk poepen (loslaten).’


Zij zullen meegaan op jouw stroom, jouw kracht en wijsheid.

Hoe jij je rouwproces doorloopt bepaalt ook hoe je kind dat zal doen. Als jij er krachtiger en wijzer uit wilt komen, is dat een cadeau (!) voor je kind en je gezin. Zij zullen meegaan op jouw stroom, jouw kracht en wijsheid. Grijp die kans. Het is de keuze tussen een ‘getroffen gezin’ of een ‘krachtig gezin’.

Meer inzichten en adviezen lees je in de boeken Effectief Rouwen om Voluit te Leven. Ik heb daar een ruim hoofdstuk besteed aan ‘Rouwen met kinderen’.

Heb je naar aanleiding van deze blog vragen, herken je situaties? Stuur dan een berichtje naar willy@effectiefrouwen.nl of via het contactformulier. Ik antwoord altijd.

Of wil je samen met mij jouw rouwsituatie bekijken om tot nieuwe verhelderende inzichten komen? Lees dan hier meer over persoonlijk rouwinzicht.

Met deze blog wil ik meer helderheid en adviezen geven als je rouwt met kinderen. Ken je iemand in je omgeving die deze helderheid en adviezen goed kan gebruiken? Deel deze blog dan gerust!