Rouw en innerlijk kind
Niet geheelde pijn uit je kindertijd en jeugd kan de oorzaak zijn van stagnatie in je rouwproces. Het kan zijn dat je daardoor niet begint aan de rouw, bewust of onbewust. Het kan ook zijn dat je het rouwproces doorloopt maar op enig moment op een innerlijk niveau bent gekomen waar je diepe, soms onverklaarbare pijn ervaart. En deze pijn kun je vaak niet direct in verband brengen met je verlies.
In deze blog ga ik hier dieper op in zodat je je eigen situatie kunt herkennen, erkennen en helen.
Wat is je innerlijke kind?
Het is een deel van jezelf, dat leeft in jou. Ook als je al lang volwassen bent. Je innerlijke kind is onbevangen, spontaan, nieuwsgierig, blij, speels, vrolijk, sensitief, zuiver, ondernemend, onschuldig, moedig, wijs, schaamteloos, stout, ondeugend, open, sociaal, creatief. Je innerlijke kind staat voor alle ervaringen die je vanaf je conceptie in je kindertijd en jeugd hebt opgedaan. Deze ervaringen, positief en negatief, zijn als herinneringen opgeslagen in je lichaam, en vaak ben je je daar niet van bewust.
Tijdens een sessie rouwinzicht nodig ik hem uit om zijn geboortegezin te tekenen, Ik vraag hem ieder gezinslid te tekenen in de vorm van een boom.
Hij kijkt me aan en vraagt: ‘Moet ik er ook bij?’
Ik zeg: ‘Voel maar.’
Verlangens en behoeften van het innerlijke kind
Ieder mens heeft het universele verlangen gezien te worden als de unieke mens die hij of zij is. Als jong kind reiken we daarvoor we uit naar onze ouders of verzorgers. Uitreiken is een beweging vanuit het hart naar de mensen in de omgeving.
De behoeften van het innerlijke kind zijn: aandacht, liefde, zorg, warmte, duidelijkheid, zachtheid, contact, communicatie, verbinding, openheid, zuiverheid, veiligheid, bescherming, troost, respect, geborgenheid, interesse, waardering, aanraking, begeleiding, motivatie, stimulans, vertrouwen, ruimte.
Het gemis van het innerlijke kind
Toen we niet gezien of gehoord werden, trok ons innerlijke kind de conclusie dat we ontkend werden. Dat deed pijn. Dat was een schok voor ons hart, groot of klein. Om nog meer pijn te voorkomen gingen we ons verlangen onderdrukken, maar door dat te doen ontkennen we dat verlangen. We ontkennen om onszelf te beschermen tegen pijn. Het niet-ingevulde verlangen kunnen we nu, als (jong)volwassene, als een gemis ervaren.
Missen is verlangen
naar iemand die er nu niet is
naar iets wat er nu niet is
naar dat wat er toen niet was.
Het aangepaste innerlijke kind
Het gemis uit je kindertijd en jeugd heeft je ertoe aangezet om buiten jezelf op zoek te gaan om je onvervulde verlangens en behoeften te vervullen. Je ging bijvoorbeeld hard studeren, hard werken, zorgen, dragen en presteren om waardering, liefde, goedkeuring en erkenning te krijgen. Je paste je aan door lief, leuk, stoer, hard, volgzaam en/of meegaand te zijn, je mond te houden, weg te kijken, situaties te vermijden, je tranen weg te slikken, te harmoniseren, te pleasen, je frustraties en woede te bedwingen. Uiteindelijk leidde dit aangepaste gedrag tot de ontkenning van jezelf, en dus ook de ontkenning van je innerlijke kind.
“In een heldere herinnering zie ik mijn vader; blauwe werkbroek, houthakkershemd, de mouwen opgestroopt. Het is in de namiddag, het werk voor die dag is gedaan.
Hij pakt de konijnenren op en verzet deze naar vers, lang gras. Door het gat in het gaas voert hij ze oud brood. Hij praat tegen zijn konijnen en lacht erbij.
Ik sta naast hem, een klein, bang grietje.
Ik trek de kinderlijke, en o zo pijnlijke conclusie dat hij meer oog heeft voor zijn konijnen dan voor mij. Vele jaren later begrijp ik dat het zijn onvermogen en onmacht was. En dat het niets te maken had met mij.”
Het aangepaste innerlijke kind controleert zijn of haar omgeving, situaties en vooral de vele eigen emoties zoals boosheid, verdriet en angst. Want daardoor blijft de innerlijke pijn waar die is: ontkent, onderdrukt en diep weggestopt. Dat is een automatisme geworden en veel volwassenen zijn zich daar niet van bewust.
Het rouwproces stagneert
In een rouwproces kan het gemis uit de kindertijd en jeugd aangeraakt worden. Er is bijvoorbeeld een situatie waarin een pijnlijke herinnering omhoogkomt. Het kan ook zijn dat je door de rouw op een dieper innerlijk niveau komt waar ook de herinneringen liggen opgeslagen. Je eerste reactie op je innerlijke pijn zal zijn: ontkennen, door bijvoorbeeld vermijden, wegkijken, weglopen of afleiding zoeken. Dat zijn de reacties van je innerlijke kind. Als volwassene reageer je dan vanuit je innerlijke kind. Deze reacties blokkeren je rouwproces.
In rouw, als de controle hapert, kunnen ook je weggestopte emoties worden aangeraakt. Ogenschijnlijk zo maar, uit het niets, voel je diep verdriet omhoogkomen. Of razernij. En ineens sta je te schreeuwen. En je verliest jezelf.
Als je weer tot jezelf komt, is er schaamte voor je uitbarsting. Je voelt je klein en waardeloos. Je voelt een diep verdriet om jezelf. Op dat moment is de kans groot dat je weer ontkent wat je voelt en jezelf weer aanpast. Ook deze reacties blokkeren je rouwproces.
Het lastige innerlijke kind
Maar misschien weigerde jij je aan te passen, en je werd het lastige kind, de rebel, de oproerkraaier, het zwarte schaap. Waar het aangepaste kind zich conformeerde, ging jij de strijd aan. Deze reactie heb je geïntegreerd in je volwassen leven en uit zich in je gedrag door ‘er boven op te zitten’, (verbaal) te vechten, drammen, willen winnen. Ook dit gedrag kan je rouwproces frustreren.
Ontkennen is jezelf beschermen
Als jong kind deed de ervaring van ontkenning pijn. Om jezelf te beschermen sloot je je hart, bij iedere ervaring van ontkenning een beetje meer. Zo werd ontkennen een manier om je staande te houden in je leven. Het werd dus functioneel. Alles wat je niet wilt zien, horen, voelen, ontken je; je gevoel, je emoties, je gedachten, situaties, behoeften, wensen en verlangens.
Ontkenning kan zover gaan dat je zelfs de ontkenning ontkent. Je ontkent zelden bewust. Het gaat zo snel en is zo subtiel dat je het zelf niet opmerkt. Totdat er iets in je leven gebeurt waar je niet omheen kunt, iets wat je niet kunt ontkennen, bijvoorbeeld bij verlies. En toch ontken je eerst, want dat is de bescherming van je hart tegen de pijn.
Heling door erkenning
- Erkenning is een heel krachtige, helende, innerlijke beweging. Het is niet accepteren, ook niet afwijzen. Het zit er precies tussen in.
- Er is geen ‘volgorde’. Als je je intuïtie volgt, kom je vanzelf in de situaties die erkenning nodig hebben. Dus laat je leiden door je intuïtie, het is de wijsheid van je innerlijke kind.
- In plaats van ontwijken, weglopen, en al die andere ontken-strategieën vraagt het de bereidheid om te gaan zitten en bij de pijn te blijven.
- Je kijkt de pijnlijke situatie aan en je voelt wat er op dat moment te voelen is. Je geeft toe wat je voelt.
- Volg je behoefte om te huilen, geeuwen, gapen, bewegen, uitrekken, schreeuwen, want dan uit je de emoties.
- Je hoeft niets meer met de emoties te doen, zoals analyseren, relativeren of verklaren. Alle emoties die omhoogkomen, zijn al aan het oplossen door de helende werking van je hart. Laat ze gaan!
Erkenning van je innerlijke kind
Misschien is je innerlijke kind nieuw voor je. Misschien wist je al van dit krachtige deel in jezelf en heb je er ook al contact mee gemaakt. Waar het om gaat is dat je in eerste instantie je innerlijke kind erkent, dat deel in jezelf. En je erkent wat het voelt en wat het heeft gemist.
Je erkent zijn of haar behoeften, verlangens, wensen en dromen.
Door de ontkenning kon je ook geen contact meer maken met al die goede aspecten waar je innerlijke kind voor staat. In plaats van een blij, nieuwsgierig en spontaan kind, werd je bijvoorbeeld een voorzichtige, kritische, harde, koele, drammerige volwassene. Door de erkenning van je innerlijke kind zullen deze goede aspecten ook weer voor jou als volwassene beschikbaar worden. Je wordt dan de unieke mens die je bent!
Erkenning van je ouders en je verzorgers
Het kan zijn dat je bovenstaande leest en denkt: ‘Mijn ouders/verzorgers hebben mij pijn gedaan.’ Dat is de heel logische reactie van je innerlijke kind. Ook die reactie heeft erkenning nodig. Want als kind had je hun aandacht, liefde, zorg en bescherming nodig.
Toch zijn ouders/verzorgers lang niet altijd in staat om daar aan te voldoen. Ook zij hebben een gekwetst innerlijk kind waardoor zij zich in situaties onvermogend en onmachtig voelen om op een gezonde manier voor hun kinderen te zorgen en met hen om te gaan. Het is geen onwil, het is onvermogen en onmacht. Dit vraagt om erkenning. Als we zelf kinderen hebben om voor te zorgen, kunnen we in situaties zelf ook dat onvermogen en die onmacht ervaren.
Twee nuances bij het innerlijke kind
- Het innerlijke kind denkt in zwart of wit. Dus uit één pijnlijke ervaring kan dit kind een vérgaande conclusie trekken, die niet waar is. Bijvoorbeeld: ik ben niet slim. Deze conclusie wordt een overtuiging over jezelf waarmee je in je leven staat en waarmee je zelf ook wordt geconfronteerd. Maar jij bent het, die deze overtuiging de wereld inzendt. Zo’n situatie vraagt zelfreflectie.
- Het innerlijke kind betrekt alle situaties op zichzelf. Het kan nog niet zien dat wat er gebeurt niet altijd met haar of hem te maken heeft, en dat volwassenen kunnen reageren vanuit hun eigen pijn.
In deze blog heb ik de connectie tussen het innerlijke kind en stagnatie bij rouw beschreven. Want in mijn rouwpraktijk zie ik het innerlijke kind vaak naar voren komen. Het ziet de kans daartoe! Het wil gezien en gehoord worden. Het wil erkend en geleefd worden. Het wil Voluit Leven!
Heb je een vraag, opmerking of wil je wat met me delen? Stuur gerust en vrijblijvend een berichtje naar: willy@effectiefrouwen.nl of via het contactformulier. Ik antwoord altijd.
Heb je jezelf, je innerlijke kind en je (rouw)situatie herkent en wil je ermee aan de slag? Neem dan vrijblijvend contact met me op of lees meer over het rouw- en/of persoonlijk inzicht dat ik bied.
En wil je meer weten over zelfreflectie? In de boeken van het Thuis-traject voor rouw is een hoofdstuk opgenomen over zelfreflectie.
Misschien zijn onderstaande blogs ook interessant voor je:
Fijn als je deze blog wilt delen.